به مجموعه اي از شرايط خارجي و تأثيرات وارده ناشي از آن ها بر زندگي يك موجودزنده اطلاق مي گردد . طبق تعريف ، محيط شامل هوا ، آب و خاك و روابط بين آن ها و كليه موجودات زنده ميباشد. بر اين اساس هدف " بهداشت محيط " كنترل كليه عواملي است كه بالقوه و بالفعل تأثيرات سويي بربقا ، وسلامتي انسان اعمال مي كنند . بيماري هاي بسياري با عوامل گوناگون اعم از بيولوژيك و شيميايي از طريق آب ،هوا ، مواد غذايي و بسياري از عوامل محيطي ديگرسلامتي انسان را تهديد مي نمايند . راهبرد اساسي بهداشت محيط در مهار اين بيماريها ،كنترل منبع بيماري ، نحوه سرايت و تامين شرايطي است كه سلامت فرد را افزايش دهد.

 تاريخچه بهداشت محيط در ايران :

تا اواخر دوران قاجار هيچگونه نشانه اي از تشكيلات منظم و قانوني براي مديريت امر بهداشت و درمان مملكت در دست نيست. سرتاسر كشور آماج يورشهاي قحطي و بيماريهاي واگير دار بصورت اپيدمي بود. تنها تعدادي بيمارستان كه اكثر آنها راخارجي ها اداره مي كردند در گوشه و كنار مملكت وجود داشت. اولين قدم در راه تشكيل يك مرجع قانوني براي رسيدگي به سلامت مردم در كشور با تشكيل شورايي به نام هيئت صحيه (مجلس صحت) در محل دارالفنون برداشته شد و در سال 1300 وزارتخانه جديدي بنام وزارت صحيه و فوايد عامه تاسيس گرديد. با تشكيل وزارتخانه و ادغام مجلس صحت با آن ،اين مجلس به شوراي عالي صحيه تغيير نام يافت و در سال 1305 اداره جديدي به نام اداره كل صحيه عمومي مشغول به كار شد. بايد دانست كه در اين سالها اكثرامور بهداشت شهري از قبيل نگهداري واداره شيرخوارگاه ها ، يتيم خانه ها و حمامهاي عمومي جزءوظايف شهرداريها بود.در تاريخ 28/6/1320شمسي وزارت بهداري با تشكيلات جديد تاسيس گرديد. در اين سال امور بهداشت و درمان شكل قانوني يافت و برنامه هايي براي آن تدوين گرديد. در سال 1332 اداره كل مهندسي بهداشت محيط وزارت بهداري تأسيس گرديد و يكي از اهداف آن اجراي طرحهاي توزيع آب سالم براي شهرها و روستاهاي كشور بود كه موفقيتهاي زيادي بدست آورد و در سال 1342 بمنظور تأمين و تربيت نيروي انساني دوره مهندسي بهداشت در دانشكده فني و بهسازي محيط در بهداري شروع بكار نمود. شايان ذكر است در خرداد ماه 1334 قانون مربوط به مقررات پزشكي ، دارويي و مواد خوردني و آشاميدني تصويب گرديد و در تبصره 12 ماده 39 آن اعلام نمود وزارت بهداري و شهرداريها مكلفند مراكزي كه مواد دارويي و يا غذايي يا آشاميدني مي سازند يا مي فروشند را بازديد و در صورت مغايرت با اصول بهداشتي اخطار صادر نمايند ودر صورت تخلف برابر مقررات اقدام نمايند كه از جمله وظايف بهداشت محيط اجراي قسمتي از قانون فوق بود. در تير ماه 1346 قانون مواد خوردني،آشاميدني تصويب گرديد. و در سالهاي 1347 و 1354 مورد اصلاح قرار گرفت و دستورالعملهاي لازم را در مورد ساخت، توزيع و فروش مواد غذايي و آشاميدني تعيين و مجازات متخلفين مربوطه را نيز اعلام كرد. در خرداد سال 1367 قانون تشكيلات و وظايف وزارت بهداشت توسط مجلس شوراي اسلامي تصويب گرديد و بند 2ماده 1 وظايف بهداشت اعلام مي دارد: تأمين بهداشت عمومي و ارتقاء سطح آن از طريق اجراي برنامه هاي بهداشتي خصوصاً در زمينه بهداشت محيط ، مبارزه با بيماريها، بهداشت خانواده ، مدارس و آموزش بهداشت از وظايف وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي مي باشد. بديهي است كه تا تاريخ فوق بهداشت محيط در سطح وزارتخانه تحت عنوان مديريت بهداشت محيط فعاليت مي نمود و سال 1367 با ايجاد سيستم هاي شبكه بهداشتي درماني بعنوان يكي از اصول P.H.C انجام وظيفه مي نمايد و مسئوليت آبرساني روستاها نيز از سال 67 به وزارت جهاد سازندگي واگذار گرديد.

مهمترين برنامه بهداشت محيط عبارتند از:

1)      كنترل آلودگي هوا

2)       پيشگيري ازبيماريهاي واگير

3)       بهداشت محيط در موارد اضطراري

4)       نظارت بهداشتي بر تهيه ، توزيع و فروش مواد غذايي

5)      كنترل بيماريهاي ناشي از مواد غذايي و مسموميت ها

6)        بهداشت مسكن ، بهداشت اماكن عمومي

7)      كنترل حشرات و جوندگان

8)       بهداشت پرتوها

9)      دفع بهداشتي فاضلاب ها

10)    مديريت مواد زايد شهري و مواد زايدخطرناك

11)    بهداشت شناگاه ها و ساير تفريحات آبي

12)    نظارت بر تأمين آب آشاميدني سالم .

13)   بهداشت محيط روستا

14)   و .............